Nu ik toch met een 532 bezig ben met een "nieuwe" middentoner (AD5062, identiek aan de 5060 alleen hogere belastbaarheid) heb ik de frequentiekaraktersitiek eens bekeken.
Wat opvalt is dat er nogal "geklust"is op een vreemde (niet-hifi) manier.
- In serie met de middentoner zit een weerstand van 1.5 ohm
- De hoogversterker valt eerste orde af boven 10 kHz.
Als ik vervolgens de speakerdata erbij haal, dan lijken dat niet de goede aanpassingen.
Een beetje rekenwerk levert op dat men veel beter die kunstgrepen weg had kunnen laten, en de midden/hoogversterker iets minder laten versterken. Nou is het lastig om de versterking te verminderen, dus heb ik ervoor gekozen een instelpotmeter voor de ingang van de hoogtrap te zetten.
Volgende wijzigingen heb ik gedaan:
- R695 (1.5 E) doorverbonden en R696 (33E) verwijderd. Dit is een wijziging in het passief filter.
- R660 vervangen door een regelaar (10K) waarvan de loper op C530 komt (spanningsdeler). Dit maakt het mogelijk de hoogversterker apart te regelen
- R679 (120E) vervangen door ca 4k4 (voor de test 5k insteller)
Dit zorg voor een betere hoog-correctie voor de tweeter.
Ik ga uit van PL14, dus alle wijzigingen die indertijd zijn gedaan al toegepast.
Dan is de afregeling als volgt:
125Hz, 10mV in = 140 mV op de uitgang laagtrap.
1000Hz 10mV in = 125 mV op de uitgang hoogtrap (in te stellen met R660)
15.000Hz 10 mV in= 100 mV (dit is bij te regelen met de waarde van R679)
Wat ik gedaan heb is een analyse van de geluidsdruk zoals aangegeven in de databladen. Je ziet dan de volgende gegevens:
ca. 94dB/m @ 200-400Hz voor de woofer (lager heeft geen zin ivm de mfb correctie) Deze waarde is bij 11W operating power. De speaker is 4 ohm.
ca 95 dB/m @ 500-5000Hz voor de middentoner, deze waarde is bij 4 W operating power, 8 ohm luidspreker.
ca 98 dB/m @ 7000-15000Hz voor de tweeter, bij 4W, 8 ohm speaker.
Op de woofer moet ik dus 3 dB omhoog corrigeren omdat deze 4 ohm is ipv 8, maar ca 5 db omlaag om te kunnen vergelijken bij een operating power van 4W. (tegenwoordig wordt meestal de geluidsdruk waarde bij 1W gegeven)
Ik kom dan op 92 dB/m/4W voor de woofer, 95 voor de midden en 98 voor de hogetoner.
De totale hoogtrap moet dus ca. 1,4dB lager (in spanning!) staan dan laagtrap, gemeten bij frequenties in het midden van het bereik, 125Hz en ca 2000Hz. (Bij 1000Hz is het dan precies 1dB) Dat dit niet 3dB is komt omdat je hier spanning regelt dus de wortel uit het vermogen moet nemen.
De hogetonen correctie heb ik in de terugkoppeling gestopt. Origineel valt die eerste orde af, dat is niet goed, dan krijg je relatief teveel hoog rond 8000Hz en te weinig bij 15000. Door de weerstand van 120 ohm te vervangen door een van 4k4 krijg je een 3dB stapje tussen 4000-6000Hz.
Je kunt als dat mooi vindt die weerstand wat lager kiezen, dan heb je iets overschot aan heel hoog.
Het resultaat van deze rekenarij is een 532 die op mijn gehoor erg neutraal klinkt. Alleen de mfb zorgt voor wat laag-kleuring, maar om dat op te heffen zou het kantelpunt van 75 Hz wellicht iets omlaag mogen.
Overigens kun je op deze manier de box op elke willekeurige terugkoppelwaarde afregelen zodat ook midden en hoog recht is.
Ik heb eerst 125 mV geprobeerd, maar dan is het laag wel erg overdreven.
140 lijkt goed, je kunt naar 155 gaan, maar dan gaat de box wat weinig laag geven rond 100-200Hz.
De terugkoppeling verzwakking in het hoog is puur alleen toegepast vanwege de typische karakteristiek van de AD0160. Een tweeter met een rechte karakteristiek betekent dat je de 5n6 condensator moet wijzigen in 2n2. Dan is de versterker zelf namelijk "recht" R679 kan dan gewoon 120 ohm blijven.
Een ideale tweeter is er een met een geluidsdruk van 95dB bij 4W (89 dB SPL/W/m) en een rechte karakteristiek. Er zijn wel textile-domes die dat kunnen (AD 163 bijv. of visaton tweeters) Dat is ook een optie.
[%sig%]
Bericht bewerkt (10-11-2004 20:58)
Goed verhaal !
Wellicht een idee om te gaan werken aan model-rubrieken met daarin de ultime modificatie tips.
een soort mfb-tweakers idee ...
[%sig%]
Yeah. Ik moet er wel bij vertellen dat dit allemaal zuiver theoretisch is, vanwaar uit ik een 532 ben gaan modden, op het gehoor niet slecht wat de verhoudingen betreft, alleen ben ik er nog niet uit hoe precies de fase moet zijn van e.e.a. (het klinkt erg "recht" maar ik hoor toch iets..)
Ik ga de 2e 532 ook modificeren, dan in stereo luistertesten en een keer meten (hopelijk) eens kijken wat het op tertsruis doet.
Ultieme tips? mwa.. ik hoop dat als iemand wat heeft zitten wijzigen hij (of zij) hier wil vertellen wat en vooral waarom men denkt dat dat beter is.
Niet van die gastjes die de ultieme high-end mfb hebben, maar als je wat vraagt gaan melken dat ze a) het niet mogen/willen zeggen of b) er wel veel tijd in is gegaan dus ze het zelf willen uitvoeren
Hetgeen ik test en probeer daar gaat heel veel van mijn tijd in, en ook die van iemand anders die me er grandioos bij helpt. Dat is gewoon omdat we dat leuk vinden. Ik stel mijn info in principe beschikbaar en wil er graag over discussieren. Ik hoop dat er meer mensen zijn die dit leuk vinden.
Het gaat om apparaten van 20-30 jaar oud, die ontwikkeld zijn in een andere tijd, zonder computers en zonder een hoop kennis die er nu is.
Natuurlijk is er toen goed gemeten, maar de manier waarop electronische problemen werden opgelost ziet er soms wel uit als "een lapmiddel"
Als je de 9638 bekijkt, dan zie je dat daar iemand een compleet redesign gedaan heeft. De wijze van afregelen alleen al is veel beter.
Ik denk dat de oudere mfb boxen vooral hun populariteit danken aan een wat overmoedig laag, dan aan het onvervormd zijn daarvan. In die tijd met platen en analoge opnames waarin veel laag verloren ging niet eens zo gek. Nu hebben we opnames die veel beter zijn, en dan wordt het eens tijd te kijken hoe die goed oude techniek nog op een schappelijke manier van dienst kan zijn.
Ik kan wel zeggen: heb vanavond de 5.1 DVD van Jarre (Aero) beluisterd op 2*544 (met de 5060), de monitor-tv als center, en 2 x AH422 als rear.
Je wordt er goed gek van, het is erg leuk gedaan maar hij heeft wel teveel nadruk op de ruimtelijke effecten gelegd.
Maar even in de stromende regen staan, of met een plons in het water vallen dat klonk toch wel zeer echt. Ik heb het effect van 3-dimensionaal geluid tot nu toe echt onderschat. Er is een markt voor een dvd met 3 uur zeegeluid, zeker weten. En dan een slimme tellsell verkoper die het op je slaapkamer laat monteren.
Het mooiste zou zijn als er bijvoorbeeld een goede opname van een klassiek concert in "5.1" (mag ook 4.0) komt, die dan natuurgetrouw is opgenomen, te weten met 4 microfoons. Dan komt de quadro-droom van philips uit 1974 toch nog uit.. zij het 30 jaar na dato..
Je hebt in elk geval wel de juiste theoretische kennis, en de meetapparatuur in huis !
Ik ben alleen ingericht voor reparaties dus dit soort expirimenten zal ik minimaal moeten houden .
Wel heb ik mijn 9638's voorzien van foliecondensatoren en snelle eindtorren.
Dat vind ik persoonlijk al een hele verbetering.
Ik heb eens iemand horen zeggen dattie een 532 ging modificeren door bijvoorbeeld de resonantie frequentie te proberen te verlagen.
Er zou dan veel meer dieper laag uitkomen. De doelstelling was geloofik recht tot 30 hz De uitdaging was dus om te zorgen dat de woofer niet teveel vermogen nodig had in dit gebied.
[%sig%]
Normaal is de 532 recht tot 40Hz. Als je dat wilt verlagen dan moet je wel erg veel vermogen in de speaker gaan stoppen, waardoor je maximale totale geluidsdruk (gemiddeld) zeker zal afnemen.
Ook is het de vraag in welke ruimte je ze wilt gebruiken. Er zijn maar weinig woonkamers die echt 32Hz (lage orgeltoon) kunnen weergeven.
Wat betreft mij modificatie. Na luistertesten bleek het gebied rond 6kHz wat te zwak weergegeven te worden.
Dat lag aan het feit dat de tweeter dan nog niet zijn maximale gevoeligheid heeft. Ik heb de 5n6 verlaagd naar 3n3, dan is het stukken beter.
Grappig dat je dat hoort, een deukje bij 6kHz geeft een wat doodgeslagen geluid, zeker op stemmen.
Nu ben ik er tevreden over, ga ze nu eens echt in een kamer zetten en dan eens verder kijken 😉
Zo los op tafel klinkt in elk geval prima.
Wat je aan meetapparatuur nodig hebt is een AC-millivoltmeter. Een goede analoge universeelmeter bijvoorbeeld. (wel even direct aan een toongenerator hangen om te kijken of ie "recht" is)
En een toongenerator, maar je kunt ook zelf een testcd maken met gegenereerde tonen in cooledit bijv.
Ik heb vroeger ooit een Philips Elonco NL-bouwpakket gekocht, dat was een sinusgenerator met een wienbrug oscillator, die gebruik ik nog altijd.
Geluidsdruk meten is weer wat anders, daar heb je een goeie microfoon bij nodig, eentje met richtwerking en een bekende karakteristiek, en een lekkere "stille" kamer.
Maar een van de beste meetinstrumenten is een geoefend oor. Speel een aantal stukken bekende muziek, liefst met natuurlijke instrumenten en zang en je hoort vrij snel waar een box (en niet te vergeten je kamer) de accenten legt.
Heen en weer bewegen voor een box mag de klankkleur niet veel doen veranderen anders heb je ergens een faseprobleem (in de originele 544/00 merk ik zoiets.)
Dat naar 32 hz brengen van de 532 zonder er teveel vermogen in te hoeven doen was nou juist de uitdaging begreep ik.
Meters klopt bij mij wel, heb laatste fluke 87 met true rms , db's etc.
En een goede toongenerator is er ook ( siemens ).
Waar ik op doelde was meer de ruisgenerator en de geluidsdruk meter.
Heb overigens wel shure bg5 condensator microfoons, misschien kan ik daar nog wel wat mee.
Een dode ruimte heb ik zeker niet, en met dit weer ga ik niet buiten zitten .
Daarom houd ik het voorlopig even bij reparaties, en na-apen : als je je
" ultimate RH532 recipe " klaar hebt hoot ik het graag.
[%sig%]
Bericht bewerkt (13-11-2004 19:59)
Hihi,, ruis kun je ook met cooledit maken, en door te filteren ook tertsruis.
Tegenwoordig gaat alles electronisch, maar ik heb ook een testcd.
Geluidsdruk meet je met een true rms meter die kan middelen, dan heb je relatieve waardes uiteraard.
Ik ben uitgegegaan van de gevoeligheden van de speakers volgens opgave van de fabrikant.
Overigens de meting aan een originele 532 geeft een duidelijk teveel aan hoog en een beetje midden. Ik heb mijn omgebouwde 532's nu in de huiskamer gezet en ik vind het zeer netjes klinken al komt er wel veel laag uit, maar dat komt omdat ze in een hoek staan en die kamer erg lekker resoneert rond 50Hz. Dat moet je eigenlijk niet hebben. Gelukkig zit er een equaliser in mijn systeem die ik gebruik om dat wat terug te drukken, in feite doe je dan waar ze in de 587 die schakelaars voor hebben bedacht.
De mfb terugkoppeling heb ik wat verminderd en op 140mV gezet ipv 125 anders was het echt te gortig.
Het klinkt heel "clean" moet ik zeggen. Mijn vrouw was er ook wel over te spreken en morgen komen er nog meer proefkonijnen 😉
Geluid is prima zo, de box klinkt los op tafel erg recht, maar in een woonkamer met forse kamerresonanties loop je weg van het laag.
Dus ik ga ze toch maar wat anders afregelen, de terugkoppeling minder (dus de spanning bij 125Hz omhoog) en dan de verhouding met de hoogtrap weer herstellen.
Waarschijnlijk kom ik dan op de waarde van 155mV uit die ook in de laatste wijziging staat.
Nadeel is dat dan hét voordeel van mfb (minder vervorming in het laag) iets verloren raakt.
Hmm nou, een van mijn 532's heeft de opnemer het van begeven. Gelukkig had ik nog een sloop-544 waar ik een 8067 uit kon plukken.
Misschien is de fet overleden,dat is nog wel te maken hoop ik.
Ik heb ze nu afgeregeld op 155 mV bij 125Hz. Dan klinkt het wat minder "MFB" en wat neutraler, voor in onze huiskamer beter.
De MFB correctie is nu nog maar 7dB. Wil je meer dan kun je hem op 140mV zetten.
Voor wat betreft de afregeling van de mid-hoogtrap en de tweeter correctie de volgende tabel:
1) Stel 200Hz op de laagtrap in als 0dB (op een AC mV meter met een dB schaal) gemeten op de elco van de laag versterker.
2) Zet de toongenerator op 2000Hz en meet op de elco van de hoogtrap.
Stel deze waarde af op -2 dB
3) Meet vervolgend de hoger liggende waarden. Voorbij 7000Hz moet een afval te zien zijn, deze zal uiteindelijk zo'n 2.5dB lager liggen. Deze stap wordt veroorzaakt door de combinatie van R679 -C539 en R676.
Voor R679 heb ik een 5k insteller genomen, maar een weerstan van 4k4 zou het ook moeten doen. Voor C539 heb ik 3n3 genomen.
R676 blijft onveranderd 2.21K die mag je niet wijzigen want die is ook van invloed op de dc-instelling van de eindtrap.
200 = 0 <- instelwaarde toongenerator (1)
500= -6(h) -6 (l)
1000= -1.5
2000 = -2 <- instelwaarde hoogtrap (2)
4000= -2.5
6000= -2.7
8000=- -3
10000= -3
12000= -3.5
14000= -4
15500 = -4.5 <- instelwaarde "tweeter-filter" (R679) (3)
Verklaring waarom de hoogtrap 2 dB lager staat: omdat de squawker 3dB gevoeliger is. (de ideale waarde is dan 1.7, dat is ongerveer tussne 1000 en 2000Hz). De verzwakking in de spanning is de wortel uit de waardes in geluidsdruk(vermogen).
De tweeter (0160) heeft bovendien nog een extra correctie nodig in het hoog. Het is netter om dit op deze wijze te doen dan op de manier met de weerstanden, dit klinkt "cleaner" bovendien klopte de hoogcorrectie niet, daardoor ging teveel van het hele hoog verloren.
Wijzigingen: (t.ov. PL14!)
- Serieweerstand Squawker doorverbinden, parallel eruit (R695 R696)
- Ingang hoogtrap regelbaar maken, R660 (100k) vervangen door een
insteller van 10k (5k mag ook)
- C539 wijzigen in 3n3 (3n9 geeft iets minder hoog als dat gewenst is, ik vind een klein overschot wel mooi)
- R679 wijzigen in 4k4 of in een regelaar van 5k
De MFB versterking op 155mV geeft een vrij neutraal geluid, wil je iets kleuring dan 140 mV nemen, in principe is men vrij nu om dat te kiezen, omdat met de hoogtrap gevoeligheid altijd de zaak kan worden rechtgetrokken. Een lagere waarde betekent een hogere terugkoppelfaktor over de woofer, en is beter ivm vervorming. In dat kader zou een volgende tweak een wijziging van het kantelpunt van 75Hz zijn, en eventueel naar onderen de oploop doortrekken naar 30Hz. Dit kost wel vermogen, betekent dat je box minder hard kan. Maar ik vermoed dat je dan dichter bij de ideale correctie zit.
Ik begrijp alleen niet waarom die ene woofer de geest gegeven heeft. Bij het afregelen was die nog goed, daarna de box dichtgemaakt en getest, klonk prima. Maar toen ik hem in de huiskamer zetten merkte ik al dat hij niet lekker klonk. Enfin, heb ik weer een patient-AD8067 voor op de operatietafel 😉
[%sig%]
Bericht bewerkt (15-11-2004 19:37)
Ik had hier een 544 waarbij de opnemer niet meer werkte, het bleek de luidsprekerlitze te zijn die gebroken was. Mogelijk door mijn laagfrekwent testen met veel amplitude.
Zoiets is hier ook gebeurd denk ik maar ik vind (nog) geen breuk.
