Al een tijdje geniet ik van de klanken van een Rank Arena R600 versterker (die eerst wat kuren vertoonde maar na schoonmaken van potmeters ineens normaal werkt 🙂 ) en daar zitten aansluitingen voor vier speakers op. Nou ben ik dit wel vaker tegen gekomen, gewoon 2x L en 2x R maar op deze amp zitten nog meer functies, namelijk 'Ambio', en dat in 5 niveaus.
Nou is er weinig te vinden over Rank Arena (Deens merk, maakt(e) hoofdzakelijk platenspelers waarvoor de naalden nog online te bestellen zijn:)) maar even Googlen met "Ambio" bracht mij naar http://www.ambiophonics.org waar ik een hoop interessants las over 3D impulse responses en convolutie en al dat soort technische informatie, wat er op neer kwam dat bij acoustisch opgenomen muziek er door verschillende bewerkingen meerdere kanalen te destileren zijn uit een stereo signaal (dat maak ik er tenminste uit op)
Nou is dit vrij recent onderzoek (2001) maar wat doet dit op een versterker uit de jaren 70?
Heb ik hier nu iets obscuurs ontdekt of is dit 'algemeen'? Tijdens het luisteren lijkt het alsof de achterste kanalen wat minder laag weergeven, maar (zelfgemaakte) muziek met hevige faseverschuivingen tussen links en rechts en met andere convolutiebewerkingen etc. doet spectaculaire dingen, iets wat ik alleen maar van "5.1" of 4.1 gewend was.
Lang verhaal, maar ik dacht misschien zijn er hier mensen die mij kunnen uitleggen of dit 'Ambio' inderdaat zo bijzonder is, want het klinkt zeker niet zo als de '3D' functie op goedkope computerspeakers (of Incredible Sound of enige andere foef voor ruimtelijk geluid)
Groeten,
MartijnVe
[%sig%]
Hoi Martijn,
Geweldig, je hebt de Quadrafonie her-ontdekt! In 1974 bracht Philips (overigens niet als eerste) de Quadrafonische platenspeler annex MFB voorversterker 832 op de markt. Hiermee konden de speciale Quadrafonische (QS4 of SQ4) platen worden afgespeeld. Middels een ingewikkelde methode konden twee achterkanalen worden gecodeerd in de informatie van de vóórkanalen. Dus het verschil ertussen ofzo, of de fase... exact weet ik het ook niet. Eniwee, er wáren dus vier kanalen aanwezig op deze platen, niet te verwarren met Stereo-4 of spatial stereo of andere truukjes waarbij men van een stereo-signaal middels wat gerommel een ruimtelijk effect met vertragingen en filteringen maakt.
Kritici (of waren het nu Critici?) beweerden echter dat de kwaliteit van deze vorm van Quadrafonie verre van perfect was. Als ik binnenkort zelf een 832 heb, evenals misschien wat Quadrafonie platen, hoop ik uitsluitsel te kunnen geven!
Groeten,
[%sig%]
In de jaren 70 werd er met stereo geëxperimenteerd.
Uit een stereo signaal kun je diverse signalen halen met uiteenlopende
resultaten.
Het verschil signaal tussen L en R kun je als volgt beluisteren.
Neem een gewone stereo installatie met 2 boxen.
De boxen zijn keurig alle twee op de + en - van de linker dan wel rechter versterker aangesloten.
Sluit een 3e box aan tussen de L+ en R+ aansluitingen en zet deze
midden tussen de linker en rechter luidspreker.
Dit geeft een grappig ruimtelijk effect.
Dit is L-R.
Zo kun je ook L+R maken. Pak box nummer 4. Trek de beide - aansluitingen van de linker en rechter box uit je versterker. Knoop ze aan elkaar en sluit 1 draad van je 4 e box aan op dit knooppunt en de andere in de - van de versterker.
In de jaren 70 waren er kastjes te koop die dit voor je regelde.
Je moest er je versterker op aansluiten en kon er dan 4 luidsprekers op aansluiten. De luidsprekers werden dan als hierboven beschreven aangesloten. Sommige hadden nog andere mogelijkheden. Door bijvoorbeeld weerstanden in serie of parallel aan de luidsprekers te schakelen kon je de nivo's van de verschillende luidsprekers regelen wat het ruimtelijke effect wat veranderde.
Het lijkt er op dat jij een versterker gevonden hebt waar dit allemaal ingebouwd is.
O ja, dit is dus geen quadrofonie. Quadrofonie werkt met 4 afzonderlijker kanalen. Hierbij worden uit 1 signaalbron 4 verschillend kanalen gedestileerd.
[%sig%]
Bericht bewerkt (03-12-2003 13:32)
... en wat is dan "stereo 4" bij mijn 762 mfb receiver, en 561 versterker?
Ernst
Ernst,
Stereo-4 is opgebouwd volgens het volgende principe:
Deze tekening is mij toegestuurd door Norman, die de schets heeft gevonden in zijn 22rh520. Hij schreef mij hierbij het volgende commentaar:
In de Stereo4 stand zijn de Front-LS via een weerstand 2R2 aangesloten op de versterker uitgang, zie tekening. De Rear-LS zijn dan direct geschakeld, maar de negatief- aansluitingen zijn samen gekoppeld via een weerstand 3R9 op de rechts-negatief. Dit lijkt op een soort spatial-stereo schakeling voor extra ruimtelijk effect. In de normale stereo stand zijn de Rear-LS uitgeschakeld en zijn de Front-LS direct op de versterker uitgang geschakeld. Je kunt dit effect zelf eens uitproberen door een 3e luidspreker(tje) op de 2 plussen (L+R) van de versterkeruitgang aan te sluiten. Het verschilsignaal van L en R gaat dan door deze luidspreker.
Hoe beter stereoscheiding, hoe meer signaal er door de 3e luidspreker gaat. Begin dus met laag niveau! Bij mono zal er geen geluid te horen zijn.
[%sig%]
ok, dank!! niets bijzonders dus....ik vond de bas ook wat afnemen...
Ernst
Ik heb zelf een met Ambisonics (dat is wat anders) bewerkte versie van Jeff Wayne's "War of the Worlds". Die normale stereo wav file van de cd is door een zeer uitgebreid rekenproces geweest, en daaruit zijn 5 nieuwe kanalen samengesteld. Die is vervolgens met DTS gecodeerd en op cd-r gezet.
Het resultaat is niet te vergelijken met een echte discrete 5-kanaals DTS-CD zoals ik er meer van heb (alleen niet van WotW) maar ik moet zeggen dat het lekker kamervullend multikanaals geluid oplevert.
http://www.ambiophonics.org/Ambiophonic_Principles/Farina_et_al_1.htm
http://www.ambisonic.net
http://www.ramsete.com/aurora/
http://www.ramsete.com/aurora/conversion_between_uhj_and_b.htm
Joop
