Passief vintage Philips, still going strong.
Gewoon zo maar voor de aardigheid een nauwelijks baanbrekend verhaal over de bouw van boxen met bejaarde Philips luidsprekers. Met een wat verrassend einde, vind ik toch. Mischien vindt u het een flauw verhaaltje, dat spijt mij dan, maar u moet niet per se doorlezen.
Even wat toelichting.
Inmiddels heb ik een leeftijd bereikt dat ik sedert enige maanden niet meer hoef te werken. Dat heeft zo z'n voordelen, maar ook nadelen. Zowel de leeftijd als dat niet meer hoeven werken. Om eens wat te noemen: kinderen al lang het huis uit, de trap op gaat ook al niet meer zo soepel, de tuin bijhouden gaat de kant van een last op, kortom, het moment van kleiner gaan wonen komt rap dichterbij.
Je moet dan van een hoop spul af. En gelooft u mij, de mens is een verzamelaar pur-sang. En wat je dan allemaal tegenkomt als je aan het opruimen bent. Massa's dingen waarvan je nog wel zo'n vaag vermoeden had dat je dat 'ergens' nog moest hebben liggen en minstens evenveel waarvan je volstrekt vergeten was dat je het had. Allemaal spul van de soorten: ooit met moeite verzameld, of voor (te) veel geld gekocht, cadaeu gekregen, incompleet, van een inmiddels achterhaalde smaak enzovoorts.
Inmiddels heb ik al pakweg 500 kilo boeken, serviesgoed, schilderijtjes, gebruiksvoorwerpen, tuingereedschap en zo voorts naar de kringloopwinkel gebracht.
In dit kader heb ik in deze rubrieken vorig jaar al eens een MFB-setje 544 en een setje passieve Aristona 6495 aangeboden. Die zijn overigens al lang weg, dus daar niet meer op reageren a.u.b.
Uit de grote tamelijk chaotische verzameling is ook één en ander aan bejaard maar nooit gebruikt Philips luidspreker gerief tevoorschijn gekomen. En jawel, ik had nog wel zo'n vaag vermoeden dat er nog wat in die zin moest zijn.
De opbrengst:
- twee stuks AD1256W8,
- twee stuks AD8065W8,
- vier stuks AD5062SQ8,
- zestien stuks AD0160T8 (versie met met zwarte stip op geelsig/bruinsig doorzichtige dome),
- vier stuks AD0160T4 en
- twee stuks AD4000M met afgeknapte moeren op de magneet.
De onderdelen voor twee complete scheidingsfilters aan 500Hz en 5000Hz:
- luchtspoelen(!!) van 3,6mH en 0,36mH
Jaaaaaaren geleden in moeizame handarbeid gewikkeld naar het recept in Luidsprekerbehuizingen voor zelfbouw, uitgave 1971.
Alles in golfkarton en kranten uit 1978/1979 respectievelijk 1983 gewikkeld en in plastic zakken gedaan, verdeeld over vijf dozen.
Zo moeten er 'ergens' (kruipzolder van de garage?) nog twee AD12100W8-en en twee AD0210 of 211SQ8-en liggen. Daar kom ik nog wel bij uit....
Allemaal ooit vol goede moed en de beste bedoelingen in je jongere jaren aangeschaft, maar je had het destijds (veel) te druk met je gezin en je werk, alleen zag je dat zelf niet zo. Het bouwen van (de) luidsprekerkasten, het is er al die jaren nooit van gekomen.
In de logica van mijn vrouw was ik dat spul al lang vergeten, het had dus ook geen waarde meer, waaruit zij meende te mogen concluderen dat ik 'die oude troep' net zo goed maar in de container kon kiepen.....
Hoewel ik na zoveel jaren huwelijk haar gedachtengangen wel enigszins kan volgen, vond ik de containeroplossing toch net even te voortvarend, maar wat dan wel ermee aanvangen?
Een elegante oplossing kwam begin afgelopen zomer onverwacht via een neefje, een conservatorium student.
Zijn vader en hijzelf vonden dat zijn vaardigheden in de omgang met elementaire gereedschappen zoals hamer, zaag, lijm, spijkers, schroeven en schroevendraaier nog wel enige verbetering kon gebruiken. Om daar wat aan te doen hebben we besloten passieve boxen te gaan bouwen, met de luidsprekers uit de verzameling en dat boekje van 1971 als leidraad. Materiaal: MDF van 5, 10 en 25 mm dik.
Leek mij een tamelijk nette manier om toch iets nuttigs met al die Philips luidsprekers te gaan doen, in elk geval nuttiger dan de container in, èn mijn neefje deed er houtbewerkervaring mee op.
Aan de hand van dat boekje Luidsprekerbehuizingen voor zelfbouw uitgave 1971, viel de keus op boxen van respectievelijk 25 liter voor de 8065W8-en en 80 liter voor de 1256W8-en, verder beide typen te voorzien van 5062SQ8-en en 0160T8-en plus uiteraard scheidingsfilters. Voor wat betreft dat laatste, de spullen om precies twee complete filters te kunnen bouwen, waren aanwezig. Voor de overige 2 boxen waar per slot van rekening ook filters in moeten, sta je voor de keus: weer zelf gaan wikkelen, kant en klaar kopen, alleen de componenten kopen of op jacht naar kapotte boxen en daar de filters uitslopen.
We besloten tot nieuwe componenten kopen, een print te ontwerpen en te etsen.
Aan 8 spoelen en een reeks MKT-condensatoren, alle Visaton, waren we 94 euro en centen kwijt. En we hadden nog geen vierkante centimeter hout gekocht....
Daar kwamen we nog bij uit, voor de twee maal twee boxen zouden we twee standaard platen van 1m22 bij 2m44 aan 25mm dik plus een plaat van 1m22 bij 1m22 aan 10 mm dik en 1m22 bij 1m22 aan 5mm dik nodig gaan hebben.
Dan sta je weer voor een beslissing: zagen we zelf of laten we dat de houthandelaar doen? Vraag: hoe precies zaagt de houthandelaar?
We hebben een houthandelaar met zeer moderne preciese zaaginstallatie gevonden, die aan 10 Eurocent per strekkende meter te zagen snede de boel wel wilde verzagen. Ik vond dat we voor dat geld niet zelf konden gaan zagen.
Dat werd een plattegrondje maken op papier, wat knippen, schuiven en passen, om met een minimaal aantal malen opnieuw instellen het maximum uit elke plaat te kunnen halen. Met het eerder genoemde aantal platen zijn we net uitgekomen. Totaalbedrag aan hout (bij elkaar net over de 100 kilo) en zagen uitgegeven (schrik niet): net in de 180 Euro.
Op dat moment was het al wel duidelijk dat het nooit meer echt goedkope boxen zouden worden.
Om de smaak te pakken te krijgen besloten we met de 25liter boxen te beginnen.
Daar sta je dan: alle hout op maat en in huis, een 3m lange werkbank met stijf bovenblad, winkelhaken, lijmklemmen, lijm, stalen liniaal, bovenfrees en aftekengereedschap staan c.q. liggen klaar.
Je had in een eerder stadium al een werktekening gemaakt. Hoe beter de werktekening, hoe minder problemen bij de uitvoering.
Alle wanden 25 mm MDF, voorpaneel 40 mm (25 + 10 + 5), vanwege de verzwakking door de luidspreker openingen.
Rondom sponningenfrezen en wel zodanig dat elke ribbe uit een 'trap' bestaat.
Is even wat uitkienen, netjes werken en vooral voor een stijve freesgeleiding zorgen.
In één ochtend waren alle panelen voor de 25liter boxen klaar, inclusief de luidspreker openingen.
We hebben ons overigens niet aan de maten van box A18 uit het boekje van 1971 gehouden, wel aan het volume. Onze box kreeg de buitenafmetingen: 65cm hoog bij 29,5cm breed bij 23,5cm diep. De in box A18 voorgeschreven en al lang niet meer verkrijgbare middentoner AD5060M8 hebben we vervangen door de moderner en wel in de verzameling voorkomende AD5062SQ8. Alle drie de luidsprekers zijn in één vertikale lijn geplaatst en in het midden werd een driekwart open extra stijfheidsschot aangebracht. Ook kozen wij ervoor het scheidingsfilter aan de achterbuitenzijde aan te brengen. Ja, dat kost zes doorvoergaten.
Door met verschillende diameters te werken in de drie samenstellende delen van het voorpaneel, kun je bereiken dat de luidsprekers er straks mooi vlak in passen. Wel goed opletten dat je de middens correct 'opgelijnd' houdt en laat je niet verrassen door de electrische bevestigingspunten van de 0160-en. Maak daarvoor ruimte VOOR je gaat frezen....
Box op voorpaneel na vervolgens in elkaar gezet, geheel en alleen verlijmd met PU-constructielijm. Die schuimt zo lekker op, weet je zeker dat alle naden 'dicht' zullen zijn. Geen schroeven of spijkers gebruikt. Wel een stuk of twintig lijmklemmen.
Lijm eenmaal droog, dan kabeldoorvoeren aanbrengen. Wij kozen voor doorgaande M4 x 50 inbusbouten (gat boren van 3,9mm) met grote ringen, getande ringen, soldeerogen en borgmoeren. Gladde deel van de boutschacht opschuren met korrel 360, ontvetten, schroefdraaddeel in het bestemde gat steken en gladde schacht insmeren met PU-lijm, met hamertje in- of doortikken.
Daarna de binnenkanten beplakt (Bisonkit of -tix) met ondertapijtvilt.
Bedrading (anderhalf kwadraat) aan de soldeerogen solderen, goed boekhouden welke kabel waar aan zit zodat je straks meteen weet welke naar de plus luidsprekerklemmen (die met de rode verfstip) voeren.
Als dempingsmateriaal is gebruik gemaakt van stoffeerderswatten. Dat is een polyester materiaal, wit van kleur, het wordt toegepast in zo ongeveer alle gestoffeerde meubels en ziet er een beeje uit als een grote platte panne(n)spons in plaat- of matvorm. Het bestaat in diverse diktes en wordt geleverd op rollen van twee meter breed. Een lokale stoffeerder had de één centimeter dikte in uitbundige hoeveelheden op voorraad, qua afmetingen konden wij het goed doen met zijn afvalstukken. Uiteindelijk hebben we bovenop dat eerder genoemde vilt vier lagen, dus 4 cm, van dat dempingsmateriaal aangebracht.
Voorpaneel erop gelijmd, scheidingsfilter op de achterkant gemonteerd, tochtband in de sponningen voor de luidsprekers aangebracht, de luidsprekers aangesloten en in de betreffende gaten vastgeschroefd.
Het scheidingsfilter voor deze 25 liter boxen is overigens opgebouwd met de aanwezige handgewikkelde oude luchtspoelen uit de verzameling en voor de capaciteiten zijn bipolairen van 22 en 4,7 microfarad uit de verzameling gebruikt.
In princiepe ben je nu klaar, de box verkeert op dat moment in een toestand waarin hij risicoloos kan worden getest en gebruikt. Dat hebben we dan ook gedaan.
Voor de eerste tests, de boxen aangesloten op een Philips 70FA930.
Neeflief mocht uitkiezen welke CD hij als eerste wilde horen uit de boxen waar hij zelf aan had meegewerkt. Dat werden een ouderwets Rock 'n Roll nummer van de Stray Cats en een orkestraal stuk van Mahler.
Oh jee, viel toch echt tegen en dat is mild uitgedrukt.
De oorzaak bleek het scheidingsfilter: de oude bipolaire elkos van nominaal 22 en 4,7 microfarad bleken de boosdoeners. Vervangen door lokaal aangeschafte nieuwe bipolairen van Visaton.
Bij de tweede poging ging het wel goed, mijn neefje toonde zich aangenaam verrast, de Stray Cats klonken in elk geval beter dan uit z'n eigen BOSE-installatie, soortgelijks gold voor het stuk van Mahler, klank en transparantie waren hoorbaar beter dan hij gewend was van z'n BOSE.
Noot: Mij verbaast dat niks, om BOSE te verslaan heb je niet zoveel nodig. Ik heb het niet zo op BOSE, net even teveel akoustische truuks bij elkaar.
Okay, toegeven, een MFB-544 produceert uit minder liters inhoud straffere bassen met in principe dezelfde woofer, maar dan geëmefbeed. Maar ik was toch aardig onder de indruk van deze 25-liter boxen uitgerust met inmiddels toch tamelijk bejaarde luidsprekers.
Dave Brubeck, Axelle Red, Buena Vista, Vangelis, het klonk in elk geval aangenamer dan via de 10-liter 2-weg basreflex Infinities die we in de living hebben en die er als eerste vergelijk bij werden gehaald.
Een minpuntje: het rendement van die AD8065W8 is wat aan de lage kant, om de zaak onderling in balans te houden diende de middentoner AD5062SQ8 met 6dB en de hogetoner AD0160T8 met 3dB verzwakt t.o.v. de lagetoner. Je moet de versterker wat verder opendraaien dan je gewend bent.
Goed, de zaak werkt naar tevredenheid, nu de afwerking. Luidsprekers er weer uit, scheidingsfilter eraf, luidsprekergaten en inbusdoorvoeren afplakken.
Dan: schuren, plamuren, schuren, plamuren, schuren. Drie maal met tussentijds schuren rondom in de grondverf, twee maal aflakken.
Voorpaneel mat zwart, de rest satijnglans wit. Ziet er sober maar wel netjes uit.
En het was klaar halfweegs de vakantie.
Neeflief brengt de boxen begin augustus naar z'n studentenflatkamer, trommelt wat conservatorium vrienden en vriendinnen bij elkaar om trots 'zijn' nieuwe zelfgemaakte boxen te laten zien en aan een uitgebreide reeks vergelijkende tests te onderwerpen. Die jongens en meisjes hebben aardig wat versterker/luidspreker combinaties uitgeprobeerd.
Volgens mijn neefje hielden onze zelfgebouwde 25-liter boxen stand tot aan kant en klaar boxen van recente datum vanaf zo'n 400 Euro per stuk.
Aangemoedigd door dit succes zijn we halfweegs augustus aan boxen met de AD1256W8-en begonnen.
Eerst nog wat uitzoekerij over die 1256W8.
In het boekje uit 1971 staat een 50 liter ontwerp met die 1256.
Via het internet kwamen we erbij uit dat Philips ooit een kast heeft gehad, de 22RH499, met daarin een 1256W8, en dat was een 80 liter kast die met 40 Watt mocht worden belast. Kennelijk mag je met een AD1256W8 tot 80 liter kastvolume gaan. Toen we dat eenmaal wisten, hebben we daar dan ook op geconstrueerd. Uiteindelijk is het 79 liter geworden. Eigenlijk naar zo ongeveer hetzelfde recept als het 25 liter boxje, maar dan een paar maten groter. Uiteindelijk zijn de boxen uitwendig 1m02 hoog, 40cm breed en 31 cm diep geworden en ze wegen 44 kilo per stuk. Da's zwaar en groot, heel groot. Zo groot dat de meeste vrouwen zoiets absoluut niet in de living tolereren, ook niet achter de bank of gordijnen.
Noot: mijn vrouw vind die 10-liter infinities al aan de pijngrens....
Inwendig twee maal ongeveer 70 procent open verstijvingspanelen aangebracht.
De demping: hetzelfde als de 25 liter boxjes, 4 cm polyester stoffeerderswatten.
Na wat uitzoeken kom je erbij uit dat het rendement van de 1256 wat beter is dan van een 8065, voor de 80 liter box konden we volstaan met alleen de middentoner 3dB verzwakken.
T.b.v. het scheidingsfilter hebben we voor de spoelen van 3,5 mH gekozen, van Visaton, exemplaren met een ferrietkern, voor systemen tot 150 W belastbaar.
De 0,35 mH exemplaren zijn luchtspoelen. De capaciteiten van 25 microfarad zijn MKT's van 22 met parallel 3,3 microfarad gebruikt, ook weer van Visaton.
De ultime vraag: hoe klinken de 80 liter boxen met die echt bejaarde AD1256W8?
Antwoord: "Waauuw.... ik hoor dingen in lage regionen die ik nog nooit heb gehoord." sprak mijn neefje die weer Mahler koos voor de eerste keer proberen. Dat ging deze keer meteen goed.
Ook hier weer de afwerkfase na de eerste tests, net als bij de 25-liter boxen.
Neeflief was zo onder de indruk van de 80 liters dat hij die ook heeft meegenomen naar zijn studentenkamer. Hij heeft nog geen last van vrouwen die twee maal 80 liter niet dulden. De 25-liter boxen staan nu op de studentenkamer van zijn zus.
Inmiddels hebben de 80 liter boxen ook al enkele keren het conservatorium van binnen gezien. Ook daar was men redelijk en aangenaam verrast van hoe het klonk. Tuurlijk, ze hebben daar op plaatsen veel beter maar da's dan ook meteen veel duurder.
Wat dat aangaat is het een beetje jammer dat het met die 1256 bij een vermogen van 40 Watt echt ophoudt.
Zolang je die maximum vermogensgrens respecteert, kan, volgens neef en vrienden, de 80-liter box partij bieden aan kant en klaar boxen in de prijsklasse beginnend bij zo'n 1000 Euro per stuk.
Gebruikmakend van een vrij weekend in oktober waarin mijn vrouw met haar zus op pad was, heb ik zelf op m'n gemak gespeeld met het spul. De 25-liter en 80-liter voor een weekend tegelijk teruggeroepen om ze naast elkaar A/B opgesteld te kunnen vergelijken. Neef was er ook bij.
Tja, kijk, het gemak en de strakheid waarmee die 80-liter boxen Enya, Vangelis, Mahler, Bach (Toccata en Fuga, orgel), Axelle Red (à Tâtons), Japanse troms (Ondeko) en dat soort vermag weer te geven, was nieuw voor mij. Zo had ik het nog maar zelden gehoord. Beslist beter dan uit een 544. En het is een heel apart voldoening gevend gevoel dat te horen uit iets wat je zelf hebt gemaakt of toch minstens aan meegewerkt.
Laten we wel wezen, de 25-liter boxen klinken heel aardig, maar in vergelijk met de 80-liters kunnen ze het toch niet trekken. Dat verschil is veel groter dan ik kon vermoeden.
De bovengenoemde Philips luidsprekerhardware uit de periode 1970 ... 1980 was kennelijk helemaal niet zo slecht, in elk geval veel beter dan de reputatie die het genoot. Ik denk dat die wat mindere reputatie vooral werd opgelopen door het volstrekt ondermaatse houtwerk wat Philips er destijds omheen durfde te doen; 15 en 18mm, incidenteel plaatselijk 22 mm vezelplaat zonder verstijvingen en wat poetslap-achtig spul en een plaat schuimplastic als dempingsmaterialen.
Oude, destijds goede luidsprekers zijn dus nog steeds goed, je kunt ze met een gerust geweten in een nieuw te bouwen box plaatsen.
Tuurlijk, ik weet ook wel dat met de moderne computeranalyse apparatuur ten naastebij perfecte boxen kunnen worden geconstrueerd. Of dat ook echt consequent gebeurd, daar heb ik zo mijn twijfels over. Vandaag de dag is het belangrijker op kostenreductie te construeren dan op kwaliteitsverbetering.
Wat ik nu nog wel eens zou willen weten, is hoe een vergelijk tussen onze 80-liter box en iets gerenommeerds uit de jaren '70 zoals bijvoorbeeld een KEF Cadenza of een 105 of 105.2 uitvalt. Maar ja, wie heeft nog een dergelijke KEF en is bereid aan zo'n experiment mee te werken?
Als u nu denkt via de zelf gaan timmeren weg lekker goedkoop aan aardige boxen te kunnen geraken, tja, in geval u, net als ik, de luidsprekerchassis heeft liggen, valt het beslist te overwegen. Naar mijn mening is het minder absurd dan doorgaans wordt gesuggereerd.
Maar daar was het in ons hier beschreven geval niet om te doen, het was in hoofdzaak bedoeld als een handvaardigheid leerproces.
Dat de tastbare resultaten of vruchten zo u wilt, de verwachtingen ruimschoots overtroffen, was mooi meegenomen.
Voor de aardigheid heb ik een nacalculatietje op bovengenoemde boxen losgelaten. Daar kwam uit dat de 25 liter boxen zo'n 100 Euro per stuk hebben gekost en de 80 liter boxen circa 225 Euro per stuk.
Daarbij zijn voor de luidsprekers prijzen gehanteerd zoals je op marktplaats.nl kunt tegenkomen. Laat onverlet, een goed (!!) setje AD1256W8 wordt maar heel sporadisch aangeboden, komt toch wel aardig in de buurt van een witte olifant.
Op het project is een HSS bovenfreesje afgeschreven, er zijn vier Bison 250ml flacons PU Konstructielijm en vier vellen schuurpapier nummer 80 in gaan zitten.
De bekabeling bestaande uit 1,5 en 2,5 kwadraat geïsoleerd soepel koperdraad, werd betrokken bij een carosseriebouwbedrijf, wellicht dat een autoaccessoirezaak daar ook in kan bedienen.
Er is geen rekeing gehouden met stroomverbruik van en slijtage aan boor-, bovenfrees-, schaafmachine enzovoorts, kortom, machinekosten nul. Net als je eigen arbeidsuren die erin zijn gaan zitten, die reken je niet.
Als je dat wel zou doen, werd menig 'doe-het-zelf-karwei' onbetaalbaar.
Maar ja, je doet't toch ook voor de lol?
Dat was het.
HappyMac
Oh, die twee AD4000M7-en met afgeknapte moeren/tapeinden, wie denkt er nog wat mee te kunnen, tegen verzendkosten mag je ze hebben.
😀 wat een prachtig verhaal! leuk om dit zo te lezen.
Mooi dat het allemaal zo goed gelukt is.
Die grote woofers zijn naar mijn idee toch ook wel heel bepalend voor het gemak waarmee een box speelt.
ik heb in de woonkamer een paar F9819, dat is een 4-weg met een 12"woofer en een inhoud van 76 liter en heel fijn om naar te luisteren 😛
in m'n hok vol Philips o.a. een set MFB545 met ook een 12"woofer en dat gaat al net zo lekker
Fijn dat er weer iemand de 1256W8 ontdekt heeft. 😀
Zelf heb ik een set 499, een set 9819 met AD1256W8 woofer (welke dieper gaat dan de orginele) en een aantal losse 1256W8 en -W4 woofers.
Heb het plan om een 4-weg te bouwen met twee AD1256W4 woofers en de rest ala 9819, wel het laag gefilterd op ±160Hz.
Ben benieuwd hoe dat zal klinken. 🙂
Mogelijk vraag ik tzt om details mbt het MDF en de constructie (verlijmen van twee/drie platen opelkaar etc)
Vind het heel tof dat ze ook goed bevallen, ben er zelf ook enthousiast over.
Mooi verhaal happymac, heel interressant om te lezen.
Ik ben benieuwd wat je met de 12100 gaat maken, als je ze vindt.
@tismarnix wrote:
Fijn dat er weer iemand de 1256W8 ontdekt heeft. 😀
Zelf heb ik een set 499, een set 9819 met AD1256W8 woofer (welke dieper gaat dan de orginele) en een aantal losse 1256W8 en -W4 woofers.
Heb het plan om een 4-weg te bouwen met twee AD1256W4 woofers en de rest ala 9819, wel het laag gefilterd op ±160Hz.
Ben benieuwd hoe dat zal klinken.
Dat worden grote kasten Marnix! Iets van 160 liter? 😯
Als kastgrootte denk ik aan een 110-120 liter, de 9819 (76 Liter) met een extra woofercompartiment van een ±35 liter eronder.
Iets van 140 x 37 x 31, is een flinke jongen. 😛
Ben zelf ook benieuwd wat het zal opleveren.
Hopelijk maken ze mijn slogan waar.
Moet alleen de tijd nog vrijmaken om ze te fabriceren (zal wel 2009 worden) 
Over die 40 watt belastbaarheid, Philips gaf vroeger als belastbaarheid het vermogen waarbij de luidspreker nog niet vervormde.
Mijn ervaringen met die oude luidsprekers hebben geleerd dat ze tot veelvouden van het gespecificeerde vermogen in ieder geval niet stuk gaan.
Ik heb gemerkt dat de AD1256W8 een 50-watter goed kan hebben;
echter een 80 watter (708) wordt toch echt teveel.
Dus veelvouden zou ik er niet opzetten.
happymac,
na het lezen van je topic, ben ik ook eens gaan snuisteren en heb op dit ogenblik een aardig setje AD's verzameld. Twee AD1256/W8, acht AD0211/SQ8,
en acht AD0163/T8. Nu mijn vraag naar jou en ook tismarnix toe, hoe pas ik mijn scheidingsfilter toe. Ik opteer voor een 80 liter kast gemaakt uit 28mm Mdf. Volgens ik kan lezen heb jij meer vertrouwen in een filter van Visaton, zou je mij die dan ook aanraden, of is er toch een vintage filter van Philips die het ook goed doet?
De laatste dagen veel gesurfd, en door het bos de bomen niet meer zien staan was het resultaat! Ik had in 1969 een kast gebouwd met een Bombardon, een Midax en een Trebax van Goodmans, gefilterd met een crossover van Goodmans 900/5000, die doet het nog steeds zeer goed. Nu ik terug tijd heb wil ik een kast bouwen om U tegen te zeggen, daarom vraag ik via dit forum om raad.
Het schema van de aansluiting is die van de 22RH499-8 Ohms(alleen de type's luidsprekers zijn niet dezelfde, ik gebruik die boven genoemd zijn). Op het Nederlandse Forum van Oude Radio's werd aangeraden om de filter te gebruiken van de 499 kast.
Wat vinden julie daarvan?
Groeten Marcel ❓
Dag Marcel Beeldeken, tismarnix en andere belangstellenden.
Wat aardig dat zo'n onderwerp na ruim twee jaar rust weer teken van leven geeft.
Goed, Beeldeken, u heeft een aardige verzameling bijeen gesnuisterd.
Echter, de AD0163/T8-en passen er niet helemaal in. Dat is namelijk een type tweeter die in 8 en 15 ohm werd gemaakt/geleverd en NIET in de wat meer gebruikelijke 4 en 8 ohm. Dat had te maken met een andere keuze door Philips voor het wikkeldraad èn enig gemanipuleer met rendementen. Eén en ander kwam erop neer dat waar je normaal gesproken alles van dezelfde impedantie hoorde te gebruiken, je nu in geval van een nominaal 4-ohmse combinatie een 8-ohmse tweeter en alleen de tweeter (!!!) hoorde in te zetten. Mutatis mutandis bij een nominaal 8-ohmse combinatie een 15-ohmse tweeter.
Philips had dat allemaal behoorlijk slim uitgedacht.
Ik raad u aan alsnog op jacht te gaan naar minstens twee AD0163/T15 exemplaren om een geschikte combinatie te gaan vormen met uw AD1256/W8-en en AD0211/Sq8-en.
In geval u overweegt in deze toch de AD0163/T8-en te gaan gebruiken, dat gaat toch niet zo simpel uitpakken als vaak wordt gedacht en gedaan.
OK, louter electrisch gezien kun je schaamteloos twee T8-en in serie schakelen om 15 (eigenlijk 16) ohm te krijgen en die serieschakeling zo aan te sluiten.
LET OP: serie schakelen en NIET parallel!!!! want dan wordt het een heel ander verhaal, jawel, met enige kans op schade.
Acoustisch gaat zoiets wel anders uitpakken. Twee tweeters zullen het geluid gaan bundelen en de mate van bundeling is ook nog eens frequentie afhankelijk.
Tweeters worden i.h.a. ingezet vanaf ongeveer 3,5 tot 4 KHz, daar hoort een golflengte (in lucht) bij van een centimeter of 8 à 7,5 cm en korter. Je zit dan al aardig in de buurt van de afmetingen van de domeconus van de tweeter. Vandaar dat het wil bundelen. Dankzij de domevorm van de conus is het wat milder dan bij de klassieke trechtervorm zoals bij woofers, maar het treedt nog wel op.
Bij twee tweeters die precies hetzelfde signaal aangeboden krijgen en dus ook hetzelfde uitstralen krijg je dan ook nog eens te maken met onderlinge interferentie. De mate waarin dat gebeurt, daar speelt de onderlinge afstand ook nog een rol in. Vergelijk dit met een 'tralie' en lichtbreking, zelfde principe.
Dus vandaar dat ik u aanraadt AD0163/T15 exemplaren te bemachtigen.
Dan over uw vragen inzake het scheidingsfilter.
Wat bedoelt u precies met een vintage filter? Een filter afkomstig of gesloopt uit een oude Philipsbox? Vind ik ronduit een slecht idee vanwege de leeftijd van de bipolaire elcos die daarin zitten.
Als u onder een vintage filter verstaat een filter naar recept van destijds met hedendaagse nieuwe componenten, dan ga ik met u mee, goed idee.
Ik heb heel simpel gewerkt volgens het (de) recept(en) uit het Philipsboekje Luidsprekerbehuizingen voor Zelfbouw. Nominaal 8-ohm met scheidingsfrequenties van respectievelijk 500Hz en 5000Hz.
Eerst de 500Hz laag-sectie.
Voor spoelen stond ik voor de keuze om zelf te gaan wikkelen of kant en klaar te kopen.
Een 3,5mH luchtspoel is een flinke knaap waar veel koperdraad in gaat zitten. En je hebt daar 4 stuks van nodig. Ik ben er niet in geslaagd koperdraad met de draaddikte zoals door Philips voorgeschreven in het recept uit Luidsprekerbehuizingen voor Zelfbouw, te bemachtigen. Wel vond ik kant en klare spoelen van 3,2mH van het merk Visaton. Mij leek het verschil tussen 3,2mH (Visaton spoel) en 3,5mH (Philips recept) gering genoeg om er geen rekening mee te hoeven houden. De Visaton spoelen die ik heb gebruikt zijn overigens geen luchtspoelen maar spoelen op een Ferriet wikkelvorm. Beduidend minder koperdraad nodig om dezelfde zelfinductie te krijgen.
Scherpslijpers komen nu af met het argument dat je dan verzadiging kunt krijgen. Op zich is dat juist. Visaton geeft op dat verzadiging eerst vanaf 200W tot de mogelijkheden gaat behoren. Nou, de AD1256/W8 mag maar 40W hebben, die is al kapot vooraleer spoelverzadiging op kan treden.
Dan de condensatoren. Het Philips recept schreef voor c.q. ging uit van bipolaire elcos van iets van 25 microfarad. Nou waren die bipolairen destijds (jaren '70 van de vorige eeuw) een noodzakelijke keuze omdat condensatoren van een dergelijke capaciteit gewoonweg niet bestonden of onbeschoft groot (afmetingen) en duur waren. Inmiddels is dat niet meer zo, condensatoren (niet bipolaire elcos dus) van 22 en 27 microfarad zijn gewoon te koop. Toegegeven, echt goedkoop zijn ze nog steeds niet, maar ik vond de prijzen alleszins redelijk. Zo kwam ik nogmaals uit bij Visaton, die heeft dat soort condensatoren in het leveringsprogramma. En ja, de ene wederverkoper durft er schaamteloos twee maal zoveel voor te vragen als een andere. Rondshoppen voor dat soort 'dikke' spoelen en condensatoren loont.
Voor de 5000Hz hoog sectie geldt soortgelijks, maar dan met wat kleinere waarden voor de spoelen en condensatoren. Visaton heeft daarvoor wel luchtspoelen in het assortiment.
Tot slot nog een woord over de kast die u voorstelt. Uw keuze voor 80 liter en MDF vind ik OK, de 28mm materiaaldikte daarintegen te weinig. En denk aan uitbundige hoeveelheden dempingmateriaal, wees daar vooral niet zuinig mee.
Duidelijk genoeg zo?
Groet
HappyMac
happymac,
bedankt voor de snelle reactie en vooral de glasheldere uitleg.
Ik ga mijn provider van luidsprekers dit pleidooi laten lezen, en dan samen bekijken wat er kan aangedaan worden. Ik laat je één van de volgende weten wat de richting is die ik wil volgen. Al begrijp ik wel dat ik niet buiten bepaalde lijnen kan kleuren. De scheidingsfilter zou een Visaton worden. Dat had ik al begrepen uit je eerste verhaal. Ik zit nog maar in de voorbereiding en zou tegen de lente al mijn ingrediënten van mijn luidsprekerskast in huis moeten hebben. Ook de dikte van de mdf is geen probleem. Dat is nog een ander verhaal, ik probeer een schema te pakken te krijgen om te toetsen of ik goed bezig ben.
Als je nog iets te binnen schieten, van verdorie daar moet hij zeker rekening mee houden laat dat dan aub weten.
Groeten Marcel
In tegenstelling tot wat Happymac voorstelt zou ik de AD0163T8 wel gebruiken.
de AD1256W8 woofer heeft een rendement van ongeveer 93dB, in vergelijking met zijn modernere varianten van ±89 a 90 dB (AD12200W).
De Ad0163T heeft een 3dB hoger rendement dan de Ad0160T maar door zijn geweven dome klinkt hij zachter.
Als je de lmid/hoog opstelling gelijk maakt aan die van de AH499 kan de bundeling in het hoog wel eens meevallen (mid en tweeter om en om in twee rijen boven elkaar. Je hebt met jouw speakers ook geen aparte kast nodig voor het mid.
Laag filteren op 500Hz is aan de ene kant wat hoog voor de Ad1256W maar noodzakelijk voor de mids (AD0211SQ) daar zij anders te weinig geluidsdruk zullen leveren (voor hen zou hoger filteren wenselijker zijn maar dat is weer niet goed voor de woofer welke dan nog meer zal kleuren).
Een kast van 28mm MDF is mijns inziens dik genoeg. Ik heb zelf een 100Liter kast gemaakt voor een 15inch woofer AD15240 van 22 mm dik met een front van 40mm (22 + 18 gelijmd) en de kast resoneert niet.
Ik heb daarin wel veel demping toegepast met diverse soorten materialen.
Eventueel ik dmv steunbalkjes de kast verder te verstevigen.
Voor het filter is de keuze van Visaton materialen goed, ik zou wel mogelijk voor het mid maar zeker voor het hoog voor een zo goed mogelijke kwaliteit (folie-) kondensatoren gaan; wat binnen je financiele budget past, voor de geluidskwaliteit.
marnix
tismarnix,
de luidsprekers die ik eerder vermelde, is er qua woofer een ander type naar voor geschoven. Reden, de 1256W8 is moeilijk te vinden. Er is voorgesteld om voor een AD12250W8 te gaan. De tweeters en mids blijven dezelfde.
Heeft dat consequenties voor mijn eerste plan? Anders moet ik blijven zoeken tot ik toch twee 1256W8 kan aankopen.
Ik geef je nog een link, kun je die eens bekijken er zou daar ook iets mis zijn met het schema van de 22RH199.
www.gloeidraad.nl/radioforum/index.php?id=89399
Deze vragen hoeven niet met urgentie behandeld te worden, de bouw van mijn kasten zijn gepland tegen de lente.
Vriendelijke groeten Marcel
